Turmalin
Skład chemiczny | XY3Z6[(OH)4(BO3)3(Si6O18)] X- Na, Y- Fe,Mg,Ca,Mn,(Li+Al.), Z- Al,Fe |
Twardość w skali Mohsa | 7-7,5 |
Gęstość | 2,9-3,26 g/cm3 |
Łupliwość | Brak |
Przełam | Muszlowy, nierówny |
Rysa | Biała |
Turmaliny to szereg minerałów należących do grupy krzemianów. Oprócz szerlu, należą do minerałów rzadkich lub bardzo rzadkich. Występuje zjawisko pleochroizmu, a część turmalinów ujawnia efekt kociego oka.
Minerał występuje we wszystkich barwach. Widoczny szklisty bądź żywiczny połysk.
Zazwyczaj tworzą kryształy o pokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym a na ścianach kryształów wykazują charakterystyczne zbrużdżenia zgodne z wydłużeniem słupów.
Występują w skupieniach zbitych, ziarnistych, pręcikowych, igiełkowych i promienistych.
Turmalin łatwo elektryzuje się.
Podział turmalinów:
- buergeryt (turmalin żelazowy) – ciemnobrunatny lub czarny
- elbait (turmalin litowy) – wielobarwny
- drawit (dravit) (turmalin magnezowy) – żółtobrunatny, brunatnozielony, brunatnoczerwony
- liddicoatyt (turmalin wapniowy) – wielobarwny, od elbaitu odróżnia się większą zawartością wapnia
- szerlit – turmalin żelazawy – czarny
- tsilaisyt (turmalin manganowy) – ciemnożółty lub zielony
- uwit (turmalin magnezowy) – zielony, ciemnobrunatny lub czarny
Występowanie
Turmaliny wystepują w: Brazylii, USA, Rosji, Finlandii, Pakistanie, Afganistanie, Namibii we Włoszech, na Sri Lance oraz na Madagaskarze.W Polsce występuje czarny turmalin- szerl, głównie na Dolnym Śląsku.
Zastosowanie
Turmaliny znajdują zastosowanie w przemyśle optycznym i radiotechnicznym oraz przy produkcji ciśnieniomierzy. Są to bardzo wysoko cenione kamienie jubilerskie i kolekcjonerskie.Syntetyczne turmaliny służą tylko do celów badawczych. Kamienie oferowane jako syntetyczne turmaliny są w rzeczywistości syntetycznymi spinelami o barwie turmalinu.